بابک گلستانی / میکسوفون
آدرس تلگرام: http://telegram.me/babakgolestani
جذب کننده‌های پَسیو یا مُنفَعِل (Passive Absorbers) سال‌هاست که برای از بین بردن مشکل معروفی به نام باس در فضا از جذب کننده‌های منفعل استفاده می‌شود: جذب کننده‌هایی نظیر رزوناتور هِلم‌هولتز یا رزوناتور صفحه‌ای یا دیافراگمی: بر اثر برخورد با امواج صوتی اِلِمان‌های آکوستیکی این جذب کننده‌ها شروع به ارتعاش می‌کنند تا از طریق تبدیل انرژی صوتی به مکانیکی (به ارتعاش درآمدن دیافراگم) یا گرمایی (در جذب کننده های الیافی یا متخلخل: porous) از انرژی امواج بکاهند. اما جذب کننده‌های پَسیو به فضای نسبتا زیادی نیاز دارند و حجم زیادی را اشغال می‌کنند تا ما را به نتایج دلخواه برسانند. به عنوان مثال برای از بین بردن مشکل باس در یک اتاق ۱۶ متری گاهی به بیش از ۱۰ متر مکعب جذب کننده‌ی الیافی نیاز است!
اما جذب کننده‌های اَکتیو یا فعال (Active Absorbers) که به مراتب جای کمتری را در فضا اشغال می کنند، معمولا امواج صوتی را دائما از طریق یک میکروفون ضبط و آنالیز می‌کنند و سپس دیافراگم تعبیه شده در آن‌ها از طریق یک متحرک با شدت بیشتری نسبت به جذب کننده‌های پَسیو به حرکت در می‌آیددر مقایسه با نمونه‌های پَسیو، می‌توانند کاراتر ظاهر شوند. در ضمن با به کار بردن DSP (Digital Signal Processor) در این جذب کننده‌ها می توان آن‌ها را به دلخواه تنظیم کرد، طوری که تنها در زمان‌هایی خاص یا تحت شرایطی ویژه فعال شوند.
در ضمن جذب کننده‌های پَسیو باید بر اساس ابعاد فضای مورد نظر انتخاب شوند و ممکن است به دلیل داشتن ابعاد مشخص پس از انتقال به فضایی دیگر دیگر قابل استفاده نباشند. اما جذب کننده‌های اَکتیو می‌توانند طوری طراحی شوند که به صورت الکترونیکی قابل تنظیم باشند (به وسیله‌ی DSP) و با انتقال آن‌ها به فضایی جدید می‌توان آن‌ها را مجددا بر اساس خصوصیات اتاق جدید تنظیم کرد.
سال‌هاست که تحقیقات زیادی در مورد جذب کننده‌های اَکتیو انجام می‌شود و این تحقیقات به تولید انواع گوناگونی از این نوع جذب کننده‌ها منجر شده است. به عنوان می توان می‌توان از Noiseguard Technology شرکت آلمانی زِنهایزر (Sennheiser) نام برد که در یک هدفون جاسازی شده است که در آن میکروفون کوچکی امواج صوتی را مورد آنالیز قرار می‌دهد و سیگنالی با فاز معکوس تولید می‌کند که با سیگنال هدفون ترکیب می‌شود و از این طریق از صداهای محیط کاسته می‌شود. بدین ترتیب می‌توان حتی در محیط‌های پر سروصدا هم با آرامش موسیقی گوش کرد. پنجره‌های محافظ صدا یا جاذب‌های صدا در سیستم‌های تهویه هم به همین طریق کار می‌کنند. حتی ظاهرا در اتاق اتوموبیل‌ها هم از چنین سیستم هایی استفاده می‌شود و یا حتی در ساخت هلیکوپترهای جنگی که قرار است به شدت بی سر و صدا باشند.
در زمینه‌ی آکوستیک فضا نیز طرح‌های متعددی ارايه شده است و نمونه‌هایی هم تولید شده است. یکی از این محصولات E-Trap ساخت یک شرکت آمریکایی به نام Bag End است. در حقیقت E-Trap یک ساب-ووفر کوچک است که از یک دیافراگم، دو میکروفون و یک سیستم کنترل تشکیل شده است و برای کاهش فرکانس‌های مزاحم در "فضاهای کوچک" مورد استفاده قرار می‌گیرد: کاهش مُدها (برای کسب شناخت بیشتر به مقاله ی مُدها در سایت میکسوفون رجوع کنید: http://www.persian.mixofon.com/?q=node/14). به وسیله‌ی پتانسیومترهای متعدد دو محدوده‌ی فرکانسی معین می‌شود که جذب کننده باید روی آن‌ها کار کند. لازم به ذکر است که برای اعمال تنظیمات بی‌شک به تجربه و دانش در زمینه‌ی آکوستیک نیاز است. پس از کالیبراسیون، میکروفون‌ها فشار صوتی را اندازه می‌گیرند و سپس دیافراگم در جهت عکس به حرکت در می‌آید، تا مُدهای مزاحم از این طریق از بین بروند و از انرژی امواج ایستا در اتاق در بازه‌ی زمان کاسته شود، بدون اینکه "امواج مستقیم/اصلی" مورد هدف قرار گرفته و دست کاری شوند: عملکردی کاملا مشابه رزوناتور هِلم‌هولتز یا صفحه‌ای.
و اما جدیدترین محصولی که می‌شناسم توسط کمپانی سوییسی PSI AUDIO تولید شده است: AVAA C20 (Active Velocity Acoustic Absorber) این محصول نسبتا گران قیمت طوری طراحی شده که بتوانند به راحتی در گوشه‌های فضا قرار گیرد، چرا که معمولا بیشترین مقدار انباشت فرکانس باس در گوشه های فضای پوشیده اتفاق می‌افتد. C20 نیز به یک میکروفون برای اندازه‌گیری و آنالیز انرژی صوتی و یک دیافراگم برای تبدیل انرژی آراسته شده است و مُدهای ۱۵ تا ۱۵۰ هرتز در فضا را در فاصله‌ی ۱ تا ۱.۵ متری نشانه می‌گیرد.
موفق باشید.
سوییس، ۲۰۱۲
Babak Golestani / www.mixofon.com